Dần xuất hiện tín hiệu khả quan

Xuất khẩu thủy sản dần có những dấu hiệu khả quan. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) thông tin, kim ngạch xuất nhập khẩu thủy sản trong tháng 8/2023 đạt 846 triệu USD, tăng 9% so với tháng 7 và đây cũng là mức cao nhất tính từ đầu năm.

Số liệu của tháng 8 thấp hơn 15% so với mức nền cao của năm ngoái, thế nhưng đây là mức tăng trưởng âm thấp nhất trong nửa năm.

Kim ngạch xuất khẩu thủy sản 8 tháng đầu năm 2023

Tuy xuất khẩu tôm chưa có sự đột phá, song doanh số 4 tháng gần đây đã cao hơn hẳn so với những tháng đầu năm. Tín hiệu khởi sắc phản ánh rõ tại thị trường Mỹ khi doanh số liên tục tăng. Ngoài ra, xuất khẩu tôm tới Hàn Quốc và Nhật Bản cũng tăng từ tháng 3, nhưng chưa tăng liên tục.

Kim ngạch xuất khẩu cá tra trong tháng 8 đạt 170 triệu USD, giảm 13% so với cùng kỳ. So với các tháng trước đó, mức giảm này đã thu hẹp hơn. Trong đó, xuất khẩu ghi nhận tăng trưởng 2 con số ở các thị trường ngách như Brazil, Colombia, Arab Saudi với mức cao nhất là 79%. Điều đó giúp phần nào bù đắp cho sự sụt giảm kim ngạch từ những thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Hồng Kông, Trung Quốc.

Từ nay đến hết năm, hoạt động xuất khẩu thủy sản kỳ vọng sẽ dần khởi sắc khi tồn kho của các thị trường nhập khẩu sụt giảm dần.

Theo ông Trương Đình Hoè, Tổng Thư ký VASEP, tồn kho tại Trung Quốc không còn nhiều và nhu cầu người dùng bị nén quá lâu sau đại dịch. Hiện nay, đã đến lúc nhu cầu trở lại, đặc biệt là vào mùa lễ hội. Bên cạnh đó, vấn đề tỷ giá NDT/USD cũng đã ổn định nên các nhà nhập khẩu có thể yên tâm hơn.

Văn phòng Đăng ký liên bang (Federal Register) tại Mỹ vừa qua đã có kết quả sơ bộ xem xét hành chính thuế bán phá giá lần thứ 19 cá tra phi lê đông lạnh của Việt Nam, từ 1/8/2021 – 31/7/2022.

Theo đó, CTCP Vĩnh Hoàn (Vĩnh Hoàn Corp) và CTCP Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ (Caseamex) là 2 doanh nghiệp cá tra Việt Nam được hưởng mức thuế lần lượt là 0 USD/kg và 0,14 USD/kg.

I.D.I CORP, CTCP Thủy sản Cafatex, CTCP Thủy sản Lộc Kim Chi và CTCP Hùng Vương cũng là các doanh nghiệp khác hưởng thuế 0,14 USD/kg.

Theo đánh giá của VASEP, tồn kho giảm dần vào mùa lễ hội cuối năm. Cùng với đó là kết quả tích cực sau đợt thanh tra của FSIS sẽ mang đến tâm lý lạc quan cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Khó có thể bứt phá mạnh mẽ

Xuất khẩu thủy sản được kỳ vọng nhiều vào những tháng cuối năm, thế nhưng vì áp lực cạnh tranh còn lớn nên sức bật của hai mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất sẽ không quá cao.

Theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT CTCP Thực phẩm Sao Ta (Mã: FMC), thị trường tôm đang dần trở lại và có thể sẽ tích cực hơn vào cuối năm.

Kim ngạch xuất khẩu cá tra từ năm 2021 đến tháng 8 năm nay

Ông Lực nói: “Các nhà nhập khẩu ít lựa chọn hơn trong khi họ đang cần mua trở lại để tích trữ cho giai đoạn cuối năm. Xu thế tiêu thụ trong 6 tháng cuối năm là giai đoạn lễ hội, nhu cầu mảng ăn uống tại các nhà hàng tăng cao và tôm chế biến – vốn là thế mạnh của Việt Nam, sẽ được hưởng lợi”.

Thế nhưng, ông cho rằng sức bật không quá lớn dù doanh nghiệp vẫn nhận được đơn hàng từ thị trường. Tôm giá rẻ Ecuador tại Mỹ xâm lấn quá sâu với số lượng lớn, gây áp lực lên giá tôm của Việt Nam. Thậm chí, giá tôm Việt có thời điểm chỉ cao hơn một vài phần trăm tôm Ecuador dù là hàng chế biến sâu.

Tại Nhật Bản, người tiêu dùng vẫn ưu tiên chọn hàng chế biến nên Việt Nam vẫn duy trì vị thế đứng đầu. Tuy nhiên, đồng Yên thời gian giảm sâu nên các doanh nghiệp xuất khẩu phải hạ giá.

Tại EU, Việt Nam có thị phần xếp thứ 2, tuy nhiên vẫn còn cách xa so với Ecuador vì giá bán. Người tiêu dùng tại khu vực này vẫn ưu tiên dùng hàng giá rẻ trong bối cảnh lạm phát căng thẳng.

Bởi vậy, ông không nghĩ sẽ có một kịch bản tăng mạnh xảy ra.

Ông Lực nói: “Tình hình cuối năm có thể tăng trưởng nhưng sẽ không ở mức cao như ý. Tôi kỳ vọng xuất khẩu tôm của Việt Nam trong cả năm 2023 có thể thu hẹp mức giảm 28% trong 8 tháng xuống còn khoảng 15%”.

Thời gian qua, việc tỷ giá đồng VND/USD tăng mạnh được kỳ vọng sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hưởng lợi. Thế nhưng, theo ông Lực, chưa chắc nhận định đó đã đúng vì một số doanh nghiệp thuỷ sản vay USD với lãi suất 2-4%/năm khi lãi đồng VND tăng cao. Bởi vậy, chi phí vốn của doanh nghiệp sẽ chịu ảnh hưởng khi tỷ giá tăng cao.

Tỷ trọng xuất khẩu các mặt hàng thủy sản trong 8 tháng năm 2023

Trong khi với cá tra, VASEP cho rằng tỷ lệ sụt giảm trong nửa cuối năm sẽ dần thu hẹp so với cùng kỳ. Thế nhưng, tình hình tiêu thụ cá tra của quý III vẫn khó khăn trong ngắn hạn, theo bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông VASEP. Việc giá xuất khẩu thấp có thể khiến lợi nhuận doanh nghiệp giảm theo.

Bà Hằng thông tin, kim ngạch xuất khẩu cá tra cả năm 2023 có thể đạt 1,7 tỷ USD, giảm 30% so với năm ngoái.

Theo ông Ong Hàng Văn, Phó Tổng Giám đốc CTCP Thuỷ sản Trường Giang, các doanh nghiệp cần nỗ lực vượt qua những tháng còn lại của năm nay trước khi chuyển sang giai đoạn ổn định hơn vào năm sau.

Hiện tại, giải pháp cần thiết là giảm tồn kho và giảm sản lượng về nuôi trồng đánh bắt vào quý II/2024. Lượng tồn kho thời gian tới sẽ càng tăng thêm do nhu cầu xuất khẩu thời gian qua vẫn sụt giảm. Theo đó, dòng tiền của doanh nghiệp có thể tắc nghẽn.

Ông Văn nói: “Đến lúc này các doanh nghiệp ngành cá tra nên ngồi lại với nhau để cân đối lại mùa vụ cho năm sau, có thể thu hoạch vào quý II/2024. Mỗi doanh nghiệp có một biện pháp riêng nhưng tổng thể là giảm mật độ nuôi, tránh dịch bệnh, tăng trọng lượng nhanh và hệ số chuyển đổi thức ăn cho 1 kg cá (FCR) thấp, giúp giá thành nuôi cá tra thấp”.